Wat als plots blijkt dat determinisme op natuurkundige wijze bewezen kan worden. Is de vrije wil dan nog wel te rijmen met het (zojuist bewezen) determinisme? Volgens compatibilisten wel (wat een makkelijke positie is, want het maakt voor hen niet uit wat natuurkundigen wel of niet hebben bewezen). Hiervoor moet wel het ultieme oorzaakprincipe worden verworpen.
Vorm 1. Vrije wil betekent voor compatibilisten Thomas Hobbes en David Hume fysiek onbelemmerd worden om fysiek te doen wat je wilt (auteur voegt toe dat dwang en voorwarde moet zijn). Een man kan dan nog wel gedetermineerd zijn om iets te willen, itt. het libertarisme, dat vrije wil ziet als vrijheid om een beslissing te nemen.
Vorm 2. Conditionele compatibilisten proberen het principe van alternatieve mogelijkheden te behouden. Ze hebben echter een andere uitleg van de term ‘alternatieve mogelijkheid’. Volgens incompatibilisten zijn alternatieve mogelijkheden: ze vatten het begrip anders op door zich een hypothetische soortgelijke situatie voor te stellen waarin de wil van het subject anders is gedetermineerd. De vraag is dan of er in die hypothetische situatie andere mogelijkheden zouden zijn.
